Czynniki działające na nasze oczy
Luteina i zeaksantyna to żółte barwniki kwalifikowane są do ksantofili. Związki te wraz z karotenami wchodzą w skład karotenoidów. Nie są produkowane w organizmie człowieka, dlatego też muszą być dostarczane w diecie.
Główne źródła tych barwników to m.in.: jarmuż, szpinak, sałata, brukselka, brokuły. Dzienne spożycie luteiny u większości ludzi wynosi 1-2 mg/dzień, rekomendowana dawka zaś to 6 mg/dzień. Osobom, u których spożycie tego związku jest zbyt niskie zaleca się jego suplementację. Luteina i zeaksantyna podobnie jak inne karotenoidy należą do substancji rozpuszczalnych w tłuszczach. Niezbędne jest spożywanie produktów bogatych w luteinę i zeaksantynę razem z tłuszczem, który jest niezbędny do ich przyswojenia w jelicie cienkim. Obróbka termiczna pożywienia powiększa ich przyswajalność. Karotenoidy wykazują względną odporność na wysokie temperatury, a destrukcja błon komórkowych produktów roślinnych w wyniku zastosowania technik kulinarnych np. gotowania oraz dokładne żucie, zwiększa ich biodostępność dla organizmu człowieka. Luteina i zeaksantyna zalegają w siatkówce oka ludzkiego. Zeaksantyna jest dominującym składnikiem części centralnej plamki żółtej, natomiast ilość luteiny zwiększa się w obwodowych częściach siatkówki. Kumulują się one w warstwie włókien nerwowych siatkówki. Barwniki plamki żółtej pojawiają się już u płodu, jednak ich proporcje w różnych okresach życia człowieka zmieniają się.
Luteina i zeaksantyna biorą udział w absorpcji światła. Karotenoidy te wykazują zdolność filtrowania fototoksycznego światła niebieskiego promieniowania nadfioletowego. Osłabiają efekt tego rodzaju światła docierającego do delikatnych struktur siatkówki oka. Chronią oczy przed wolnymi rodnikami, przez co zmniejszają stres oksydacyjny narządu wzroku.
